Hamilelik döneminde oluşan mide yanması veya mide ekşimesi hamilelikte oldukça sık karşılaşılan durumlardan bir tanesidir. Hamilelikte mide yanması genellikle hamilelik döneminin başında başlamakta ve anne adayına rahatsızlık vermektedir. Genelde asit veya hazımsızlığın yarattığı bir durum olan mide yanması kalp ile bir ilgisi bulunmamasına rağmen göğsün orta kısmında acıma ve yanma gibi olumsuz durumlara yol açmaktadır. Mide yanmasını tetikleyen birçok sebep bulunmakla birlikte bu durumu en aza indirgemek için de uygulanabilecek yöntemler bulunmaktadır. Gebelikte de sıklıkla karşılaşılan bir durum olmasından dolayı anne adaylarının rahatsızlık hissi dışında mide yanması hakkında çok endişelenmesini gerektirecek bir yan yoktur.
Hamilelikte Mide Yanması Neden Olur?
Hamilelikte mide yanmasının temel nedenleri, hormonal ve fizyolojik değişimlerden kaynaklanır. İşte başlıca sebepler:
- Gebelik Hormonları (Progesteron ve Relaksin):
Progesteron ve relaksin hormonları, hamilelik sırasında sindirim sistemini yavaşlatır. Bu hormonlar, besinlerin kana karışma süresini uzatarak midenin boşalma sürecini geciktirir. Bu durum, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasına neden olabilir ve mide yanması ya da ekşimesine yol açar. - Mide Kapakçığındaki Zayıflama:
Hamilelikte kaslar genel olarak gevşer ve bu durum mide kapakçığını (alt özofagus sfinkteri) da etkiler. Normalde mide asidinin yemek borusuna kaçmasını önleyen bu kapakçık, gevşediğinde asit geri kaçışına izin verir, bu da yanma hissine sebep olur. - Rahmin Büyümesi:
Hamileliğin son trimesterinde rahim büyüyerek mideye baskı yapar ve mideyi yukarı doğru iter. Bu baskı, mide içeriğinin yemek borusuna kaçma olasılığını artırır ve özellikle gebeliğin son aylarında mide yanmasını yoğunlaştırabilir. - Sindirim Sistemindeki Yavaşlama:
Gebelikte sindirim sisteminin yavaşlaması, yiyeceklerin midede daha uzun süre kalmasına neden olur. Bu da hazımsızlık ve mide yanmasını tetikleyebilir.
Hamilelikte Mide Yanması Ne Zaman Başlar?
Mide yanmasının başlangıç zamanı, anne adayına göre değişkenlik gösterebilir. Bazı kadınlarda bu durum ilk trimesterde (gebeliğin ilk 3 ayı) başlar ve hafif bir rahatsızlık olarak hissedilir. Ancak genellikle üçüncü trimesterde (son 3 ay) mide yanması şikayetleri artar. Bunun nedeni, büyüyen rahmin mideye baskı yaparak asit reflüsünü kolaylaştırmasıdır. Doktor raporlarına göre, hamileliğin erken dönemlerinde mide yanması şikayetiyle sağlık kuruluşlarına başvuran anne adaylarının sayısı oldukça fazladır.
Hamilelikte Mide Yanması Ne Kadar Sürer?
Gebelikte mide yanmasının süresi için gebelik döneminin tamamını kapsıyor denilebilir çünkü hamileliğin erken dönemlerinde başlayarak son döneme kadar devam eden mide yanması gebelik döneminin anne adayı için en büyük sıkıntılarından biri olmaktadır. Kişiden kişiye değişmekle birlikte bazı dönemlerde midedeki yanma da artışlar veya azalmalar olabilmektedir.
Hamileliğin son ayında bebek artık doğum kanalına girmektedir ve bu dönemden sonra mideye yapılan baskı azalacağından “hafifleme” dönemine girilmekte ve mide yanması şikayetlerinde azalma görülmektedir. Nadir olarak bazı hamile kadınlarda bebek mesaneye baskı yapmaya başladığı için hamilelik döneminin başlarındaki gibi mide yanması olabilmektedir. Mesaneye yapılan baskı durumu hamilelikte mide yanması dışında sık sık tuvalete gitme ihtiyacını da ortaya çıkarabilmektedir.
Hangi Gıdalar Mide Yanmasına Neden Olur?
Bazı gıdalar, hem normalde hem de hamilelikte mide yanmasını tetikleyebilir. Hamilelikte vücut daha hassas olduğu için bu gıdaların etkisi daha belirgin olabilir. Mide yanmasına yol açan başlıca gıdalar şunlardır:
- Asitli içecekler: Kola, gazoz gibi gazlı içecekler.
- Asitli meyveler: Portakal, greyfurt, limon gibi narenciyeler.
- Baharatlı yiyecekler: Acı biber, baharatlı soslar, salçalar.
- Yağlı ve kızartılmış yiyecekler: Fast food, kızarmış patates, yağlı etler.
- Sebze ve soslar: Domates, soğan, domates salçası.
- Kafeinli içecekler: Kahve, çay ve enerji içecekleri.
Bu gıdaların tüketimini azaltmak, mide yanmasını önlemede etkili bir adımdır.
Hamilelikte Mide Yanmasına Ne İyi Gelir?
Hamilelikte oluşan mide yanmasını azaltmak için yapılabilecek bazı uygulamalar bulunmaktadır. Bunların ilki beslenmeyi düzene sokmak ve bazı gıdalardan uzak durmaktır.
- Kızarmış, baharatlı ve çok yağlı besinlerden uzak durulmalıdır.
- Sebze ve meyveler her zaman olduğu gibi sağlıklıdır ancak sebze yerken iyi pişmiş olarak yenmelidir. İyi pişmediğinde mideye rahatsızlık verebilir. Meyvelerde de greyfurt, portakal gibi asiti yüksek meyveler tercih edilmemelidir.
- Yemekler hızlı tüketilmemeli, iyice çiğnenmelidir.
- Akşam belirli bir saatten sonra yemek yemeye son verilmelidir.
- Asitli/gazlı içeceklerin tüketimi en aza indirilmeli hatta tüketilmemelidir.
- Kahve, çay gibi sıcak içecekler de sınırlı bir şekilde tüketilmelidir.
Beslenmenin yanı sıra uygulanabilecek şeyler ise;
- Sigara kullanımına son verilmelidir. Bu hem bebek sağlığını tehdit eder hem de mide yanmalarını arttırır.
- Dar, vücudu saran ve sıkan giysiler basınç uygulayarak mide yanmasını arttırabilmektedir. Bol kesimli giysiler tercih edilebilir.
- Yemek sonrası hafif tempolu bir yürüyüş, dik durmanızı sağlayacak hafif egzersizler/ev işleri ve benzeri şeyler doktor kontrolünde yapılabilir.
- Yemek yedikten kısa süre sonra uzanmamaya ve yatmamaya dikkat edilmelidir.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Sigarayı bırakın. Sigara, hem bebek sağlığını tehdit eder hem de mide yanmasını artırır.
- Bol ve rahat kıyafetler giyin. Dar kıyafetler, mideye baskı yaparak yanmayı artırabilir.
- Yemek sonrası hafif egzersiz yapın. Doktor onayıyla hafif yürüyüş veya ev işleri, sindirimi destekler.
- Yemekten hemen sonra yatmayın. Yemekten sonra en az 2 saat dik pozisyonda kalmak reflüyü azaltır.
- Uyurken başınızı yüksek tutun. Yastıkla başınızı desteklemek, mide asidinin yemek borusuna kaçmasını engeller.
Doğal Çözümler
- Ilık süt: Mide yanmasını hafifletmek için ılık süt içmek etkili olabilir.
- Lifli gıdalar: Lif açısından zengin gıdalar (örneğin, yulaf, tam tahıllar) reflüyü azaltabilir.
- Kişisel tetikleyicilere dikkat edin: Hamilelik öncesinde mide yanmasına neden olan gıdalardan özellikle kaçının.
Bu yöntemleri uygulayarak mide yanmalarına sebep olan faktörler minimize edilebilir. Mide yanması durumunda da ılık süt içilerek yanma hafifletilebilmektedir. Buna ek olarak reflüsü olan kişilere lifli gıdalar tavsiye edilmektedir. Hamilelik döneminde de lifli gıda tüketimi artırılarak mide yanması azaltılabilmektedir. Ayrıca midede yanma yapan besinler kişiden kişiye değişebilmektedir. Eğer vücuda dokunduğu bilinen hamilelik dönemi öncesinde de midede yanma yapan besinlerden hamilelik döneminde özellikle uzak durulmalıdır.
Mide Yanmasına Neler Sebep Olur?
Hamilelik dönemi boyunca mide yanmasına sebep olan birçok şey olduğu bilinmektedir. Bunların arasında hormon ve kaslardaki değişimler ile bazı gıdaların tüketimi de dahildir. Bunlara ek olarak mide yanmasına sebep olan birkaç şey daha olabilmektedir.
- Oturma pozisyonu: Anne adayının yemek yerken oturduğu pozisyon da mide yanmasına etken olabilir. Yemek yerken vücudu dik tutmak mide yanmasını hafifletebilmektedir. Bu nedenle yemek esnasında kambur oturmamaya dikkat edilebilir.
- Sıvı tüketimi: Sıvı tüketimi hamilelik döneminde oldukça önemlidir ancak yemekle birlikte tüketilen sıvılar mide de yanma hissini arttırabilmektedir. Bu nedenle sıvılar gün içerisinde tüketilip yemek esnasında tüketilmemeye özen gösterilmelidir.
- Az az ve sık sık yemek: Çok fazla yemek yenildiğinde mide yanmasında artış olabilmektedir bu nedenle mideyi çok doldurmadan az ve sık yemek yenilerek mide yanması hafifletilebilir.
- Başı yukarda tutmak: Başın pozisyonu da uyku pozisyonu kadar önemlidir. Baş alçakta durduğunda midenin yukarı itilmesine sebep olarak midede yanmayı artırabilir. Bu nedenle uyurken veya uzanırken başı yastıkla destekleyerek yüksekte tutmak yanmaya iyi gelebilir.
Mide Yanması Bebeğe Zararlı Mı?
Bebek ile mide yanması arasında zarar verme açısından herhangi bir ilişki bulunmamaktadır. Bebekle arasındaki tek ilişki hamileliğin son dönemlerinde görülen bulantıların bebekte saçlanma oluştuğunu düşündürmesidir. Ancak son dönemde gerçekleşen bulantılar genelde mide yanmasının sonuçlarıdır ve bebeğe hiçbir şekilde zarar verici bir yanı yoktur. Mide yanmasını sadece anne adayı yaşamakta ve bebek bunun farkında bile olmamaktadır. Ayrıca mide yanması hiçbir şekilde düşük, erken doğum ve bebekte sakatlık gibi riskler barındırmamaktadır.
İlaç Kullanımı
Hamilelikte ilaç kullanımı olabildiğince minimize edilmekte ve çok gerekmedikçe tavsiye edilmemektedir. Mide yanması genelde antiasit kullanılarak geçirilmektedir ancak hamilelik döneminde olan kadınların doktor kontrolü ve tavsiyesi dışında ilaç kullanmamaları gerekmektedir. Ayrıca bu antiasitlerin bazıları hamilelik döneminde güvenli olmadığı düşünülen alüminyum barındırmaktadır. Bu nedenle hamilelikte mide yanması olan anne adayları kontrole giderek doktorlarından tavsiye istemeli ve eğer doktorları onaylar ve gerek duyarsa bu ilaçların kullanımına başlamalıdırlar.
